زردی نوزاد | علائم و درمان زردی در نوزادان با طب سنتی و تغذیه مادر

زردی نوزاد را می‌توان توسط زردی پوست و صلبیه چشم نوزاد شناسایی کرد و معمولاً این بیماری جدی است و درمان زردی در نوزادان باید توسط دکتر متخصص انجام گیرد.

زردی در نوزادان یک بیماری است که نشانه‌های آن تغییر رنگ پوست و صلبیه (سفیده چشم) است که علت آن افزایش بیش از حد بیلی‌روبین در جریان خون نوزاد است. بیلی‌روبین یکی از پیگمان‌های زردرنگ صفراوی است که از شکست و تجزیه‌ی طبیعی هموگلوبین حاصل می‌شود و عامل رنگ زرد ادرار و رنگ قهوه‌ای مدفوع است.

در این مطلب به بررسی علت، علائم و درمان زردی نوزاد و سؤالاتی که برای والدین پیش می‌آید می‌پردازیم.

علت زردی در نوزادان

نوزادان پس از تولد به علت بالا بودن بیلی‌روبین پوستشان به رنگ زرد متمایل است و در ۸۰ درصد نوزادان نارس و ۶۰ درصد نوزادان زردی دیده می‌شود که پس از دو هفته در بدن نوزاد از بین می‌رود و این امری عادی است؛ اما اگر زردی نوزاد بیش از دو هفته طول بکشد حتماً باید با پزشک مشورت کرد.

زردی کودک علل مختلفی دارد از قبیل:

• سابقه خانوادگی زردی
• خونریزی داخلی
• عفونت خون (سپتیسمی)
• عفونت ویروسی یا باکتریایی
• نارسایی کبد نوزاد
• ناسازگاری بین گروه خونی مادر و نوزاد
• تغذیه با شیر مادر
• گلبول‌های قرمز خون  غیرطبیعی   

علائم زردی در نوزادان

یکی از نشانه‌های اصلی تشخیص زردی نوزاد، زردی پوست و زرد بودن صلبیه (قسمت سفیدچشم) چشم است. تغییر رنگ پوست در نوزاد در روزهای دوم تا چهارم پس از تولد آغاز می‌شود و به شکم و پاها و دستان گسترش پیدا می‌کند.

زمانی که بیماری شدید باشد علائم زیر نیز دیده می‌شود:

• بی‌اشتهایی
• کاهش وزن غیرطبیعی
• گریه شدید
• ظاهر خسته نوزاد

تشخیص زردی نوزاد

پزشکان اطفال با انجام آزمایش می‌توانند سطح بیلی‌روبین خون نوزاد را اندازه بگیرند و حتی با بررسی ظاهر نوزاد و معاینه فیزیکی می‌توانند زردی را تشخیص دهند.

روش‌های دیگر تشخیص زردی در نوزادان شامل موارد زیر است:

• آزمایش خون
• اندازه‌گیری رتیکولوسیت (رتیکولوسیتها گلبول قرمز نارس هستند که به‌طورمعمول در حدود ۱ ٪ از سلول‌های قرمز در بدن انسان را تشکیل می‌دهند.)
• آزمایش کومبز (کومبس)
• بیلیروبینوم پوستی

درمان زردی نوزاد

زردی در نوزادان پس از دو الی سه هفته به‌طورمعمول به‌خودی‌خود از بین می‌رود و نیازی به درمان بیشتر ندارد اما اگر زردی شدید باشد ممکن است نوزاد را در بیمارستان چند روزی بستری کنند.

درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

نوردرمانی

برای درمان نوزاد مبتلابه زردی می‌توانید از لامپ یا مهتابی‌هایی که طیف نوری آن‌ها سبز مایل به آبی است که استفاده کنید و آن را زیر آن نور قرار دهید.

به این ترتیب که نور مناسبی به سطح پوست نوزاد تابانده می‌شود این نور به سراسر بدن نوزاد می‌تابد به‌جز چشم‌ها و اندام تناسلی نوزاد که با چشم‌بند و شورت ضد نور مخصوص پوشانده می‌شود. نور توسط پوست و خون نوزاد جذب می‌شود و منجر به تغییر شکل بیلی‌روبین می‌شود و از طریق ادرار دفع می‌شود.

ایمونوگلوبولین وریدی یا  IVIG

زمانی که علت زردی ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد است از ایمونوگلوبولین داخل وریدی برای کاهش زردی استفاده می‌شود

تعویض خون

در موارد بسیار نادر که بدن نوزاد به درمان پاسخ نداده است از این روش استفاده می‌کنند. تعویض خون، جایگزینی تمام یا قسمت اعظم توده گلبول‌های قرمز و پلاسمای یک فرد گیرنده، با پلاسما و گلبول‌های قرمز سازگار از یک یا چند دهنده می‌باشد که این روش عوارضی را در پی دارد.

رژیم غذایی برای درمان زردی نوزاد

در موارد جدی دکتر توصیه‌هایی در مورد رژیم غذایی مادر می‌کند و مادر باید رژیم غذایی خاصی را در برنامه خود قرار دهد.

مادر نوزادی که زردی دارد، باید از مصرف غذاهای گرمی پرهیز کند و سهم غذاهای خنکی را افزایش دهد تا طبع شیر او خنک‌تر شود. البته در این مورد، توجّه به مزاج مادر و ظرفیت تحمّل کبد او بسیار مهم است و نباید در این کار افراط کرد؛ به‌نحوی‌که مادر دچار علائم غلبه سردی در بدنش شود (خواب‌آلودگی، احساس کسالت و کوفتگی، افسردگی، احساس سرما در بدن، رنگ‌پریدگی، نفخ معده، زیاد و کم‌رنگ شدن ادرار و …). در این رابطه می‌توان از خوراکی‌های مختلفی استفاده کرد؛ ازجمله: آش یا سوپ جو؛ خیار؛ هندوانه؛ آب‌زرشک طبیعی؛ آب انار ملس طبیعی؛ مرکبات؛ خرفه، گشنیز و ….

در بین داروها هم بهترین و راحت‌ترین راه آن است که مادر، عرق کاسنی و شاه‌تره را به نسبت مساوی مخلوط کرده؛ روزی ۳ استکان مصرف کند. این ترکیب، درعین‌حال که صفرا شکن قدرتمندی است؛ طبعی ملایم و معتدل دارد و تقریباً به همه می‌سازد.

در مادرانی که طبع گرم‌تر یا تحمّل بیشتری دارند می‌توان عرقیات خنک دیگر (مثل عرق گشنیز، بید، خارشتر، همیشه‌بهار) یا جوشانده گیاهانی مثل عنّاب، سپستان، بنفشه، همیشه‌بهار، خطمی، پنیرک، تخم گشنیز، تخم کاسنی، تخم کاهو، تخم خرفه، پوست بید و مانند آن‌ها را هم به برنامه درمانی اضافه کرد.

---

بیشتر بدانید:

• هپاتیت A چیست؟
• نارسایی کبد چیست؟
• هپاتیت B یا هپاتیت ب چیست؟

---

زردی در نوزادان را جدی بگیرید

تمامی نوزادان پس از تولد و تا روز پنجم بعد از تولد باید توسط یک پزشک متخصص معاینه شوند و اگر زردی آن‌ها شدید تشخیص داده شد حتماً درمان آن صورت بگیرد زیرا زردی نوزاد اگر شدید باشد یک بیماری است که باید جدی گرفته شود.

سرویس سلامت | جم لایف