اسکلرودرمی چیست؟ + عوارض و درمان بیماری اسکلرودرمی

اسکلرودرمی چیست؟

اسکلرودرمی جزو بیماری‌های خودایمنی است که سفت‌شدن پوست جزو بارزترین علایم آن محسوب می‌شود. شاید تا چند سال پیش کم تر با بیماری های روماتولوژی برخورد داشته و یا این بیماری ها را در جامعه شاهد بوده ایم، ولی متاسفانه این سال ها بر آمار بیماران روماتولوژی به طور چشم گیری افزوده شده است. با توجه به این که این بیماری ها درمان کامل نداشته و کنترل و توقف بیماری به خصوص در مراحل اولیه می تواند برای بیمار بسیار مهم و تعیین کننده باشد، بنابراین شناخت عموم از آن ها لازم است.

در ابتدای مقاله ذکر میکنم که این بیماری را جدی بگیرید.

بیماری اسکلرودرمی چیست,درمان اسکلرودرمی
اسکلرودرمی

بیماری «اسکلرودرمی» (Scleroderma) نوعی بیماری نادر و پیشرونده روماتیسمی است که پوست بیماران ضخیم، سفت و خشک شده و گاه در انتهاهای اندامها زخم ایجاد می‌شود. تجمع کلاژن وسایر فیبرها در این بیماری پوست صورت و اندامها، مفاصل دست و پا، ریه، کلیه و دستگاه گوارش به خصوص مری را گرفتار و فرد را ناتوان می‌کند. این بیماری می‌تواند به صورت موضعی (Limited) یا عمومی (Systemic scleroderma) بروز کند.

 

عوارض بیماری اسکلرودرمی

  • زخم ریه: بیشترین علت مرگ این بیماران به علت زخم شدن ریه هاست که به آن فیبروزی شدن ریه ها می گویند.
  • سرطان
  • نارسایی قلب
  • افزایش فشار خون در ریه ها
  • نارسایی کلیه
  • مشکل در جذب مواد مغذی (سوء تغذیه)

زخم‌ها گاهی چنان پیشرفت می‌کنند که باعث قطع شدن انگشتان فرد می‌شود، حرکت انگشتان دست در این بیماری محدود شده و همچنین فرد قادر به بازکردن کامل دهان خود نیست. سایر عوارض احتمالی این بیماری اختلال در ترمیم زخم‌ها، افزایش خونریزی، اختلال در ریتم قلب، نارسایی احتقانی قلب، نارسایی کلیه، اختلال در بلع، فشارخون بالا، تخریب بافت‌های ریوی و درگیری عروق کوچک (به ویژه آرتریولها)است. تشخیص با آزمایش‌های خون جهت شناسایی کم‌خونی و اندازه‌گیری پادتن ها؛ آزمایش ادرار برای شناسایی گلبول‌های قرمز در ادرار؛ نوار قلب؛ رادیوگرافی دست‌ها، مری و قفسه سینه تایید می‌شود.

 

انواع بیماری اسکلرودرمی

اسکلرودرمی به دو شکل دیده می شود:

۱- سیستمیک اسکلرودرمی (Scleroderma Systemic):

که یک بیماری سیستمیک و در برگیرنده ی تمام بدن است و لوکال اسکلرودرمی (local scleroderma) که به شکل موضعی تظاهر می یابد.

۲- اسکلرودرمی موضعی:

اسکلرودرمی موضعی خود به دو دسته تقسیم می شود:

الف – نوع مورفه آ

در این بیماری پلاک های سفت شده روی پوست قسمت های مختلف بدن ایجاد می شود. این ضایعات با حدود مشخص و در قسمت های مختلف می تواند وجود داشته باشد.

ب – نوع لینه آ

این فرم خطی به صورت سفتی پوست مشخص می شود و یک حالت و فرم پیشرفته ای دارد. این حالت گاهی نمایی را ایجاد می کند که به آن در اصطلاح ” زخم شمشیری ” می گویند. اگر این سفتی پوست روی ناحیه صورت باشد، یک طرف صورت را کاملاً سفت می کند. خوشبختانه در این دو نوع بیماری (مورفه آ و لینه آ)، احشای داخلی بدن درگیر نمی شوند و فقط ضایعات و تظاهرات، روی قسمت پوست می باشند.

اسکلرودرمی سیستمیک

متاسفانه این نوع از بیماری مشکل بیشتری برای فرد ایجاد می کند؛ چرا که در برگیرنده ی تمام بدن می باشد.

اسکلرودرمی سیستمیک نیز به دو قسمت تقسیم بندی می شود:

۱- نوع محدود

در نوع محدود که باعث سفتی پوست می شود، از ناحیه آرنج ها به پایین و از زانو ها به پایین درگیر می شوند، که به همراه این قسمت ها، ناحیه ی سر و گردن نیز مبتلا می شوند.

۲- نوع منتشر

در این نوع، پوست قسمت تنه و قسمت ابتدایی اندام ها درگیر می شود و سفتی پوست در این افراد به صورت کلی تری وجود دارد.

البته این دو نوع بیماری می توانند احشای داخلی بدن را هم درگیر کنند. بیشترین اندام ها و احشای داخلی که درگیر می شوند؛ ابتدا سیستم گوارشی می باشد و از اندام های گوارشی؛ مری اولین و بیشترین جایی است که ضایعه را نشان می دهد به طوری که بیمار احساس می کند غذا توی گلویش گیر کرده و این افراد موقع بلع غذا دچار مشکل می شوند. هم چنین ممکن است سوزش سر دل هم داشته باشند و به خاطر برگشت اسید معده، احساس پُری و نفخ در شکم کنند. به علت آن که ممکن است سفتی جدار روده ها ایجاد شود و رسوب بافت کلاژن در عضلات صاف احشای داخلی اتفاق افتد، بیمار با علائم سوء هاضمه و سوء جذب و حالت یبوست و انسداد کاذب روده مراجعه می کند. درد شکم، نفخ و یبوست، می تواند بیشترین علائم گوارشی باشد.

مشکلات ریوی یکی از مشکلات شایع در این بیماران است که موجب مرگ می شود.

علایم بیماری اسکلرودرمی

  • در اثر سرما یا گرمای هوا، انگشتان دست ها و پاها، به رنگ آبی یا سفید درمی آیند.
  • ریزش مو
  • سفتی و خشکی پوست
  • پوست به صورت غیرطبیعی به رنگ تیره و یا روشن در می آید.
  • خشکی و سفتی انگشتان دست، دست ها و ساعد
  • توده های سفید کوچک در زیر پوست. گاهی از اوقات این توده ها مواد سفید رنگی همانند خمیر دندان را تراوش می کنند.
  • زخم در نوک انگشتان دست یا پا

علائم این بیماری بیشتر به صورت جلدی می باشد! که باعث ایجاد زخم های پوستی و سفتی پوست می شود. این سفتی به تدریج پیشرفت کرده و سپس تغییر رنگ یافته که به صورت تیره شدن رنگ پوست تظاهر می یابد. در این حالت عروق ریز برجسته ای در زیر پوست ایجاد می شوند که به آن در اصطلاح ” تلانژکتازی پوستی ” گفته می شود.

به تدریج نمای پوست این افراد به صورت کشیده و سفت می شود که در صورت، نمای خاصی پیدا می کند؛ چین های عمودی دور لب افزایش می یابد و باز شدن دهان دچار مشکل می شود و به همین خاطر، بهداشت دهان و دندان نیز دچار اشکال می شود. به غیر از این ها علائم پوستی، گوارشی، کلیوی، ریوی، قلبی، علائم مفصلی و عضلانی نیز ایجاد می شود که توضیحات آن قبلا داده شد.

 

علت ایجاد بیماری اسکلرودرمی

هنوز علت قطعی ابتلا به اسکلرودرمی روشن نشده‌است، خودایمنی، زمینه ژنتیک، برخی عوامل میکروبی و… از علل مؤثر در ایجاد این بیماری می‌باشند. ابتلا به این بیماری در سنین زیر پنج سال و بالای ۷۰ سال نادر است و شیوع آن در سنین ۳۵ تا ۵۰ سالگی مشاهده می‌شود.

 

درمان بیماری اسکلرودرمی

درمان قطعی اسکلرودرمی تا به امروز نامشخص می‌باشد. معمولاً درمان عوارض و ورزش توصیه می‌شود.گاه از داروهای سرکوبگر ایمنی مانند متوتروکسات و آزاتیوپرین، داروهای شیمی درمانی مانند کلشی سین و سیکلوسپورین، کورتیکواستروئیدها در درمان استفاده می‌شود. اکسیژن درمانی در محل زخمها و بلوک‌کننده‌های کانال کلسیم در پدیده رینود (تنگی عروق انتهایی انگشتان) به کار می‌روند.

از آنجا كه علت بیماری اسكلرودرمی ناشناخته است، درمان اختصاصی برای آن وجود ندارد ولی همانطور كه در اول این نوشتار آمده است، با توجه به اینكه مكانیسم ایجاد بیماری برسه اصل تغییرات ایمنی، گرفتاری عروقی و فیبروزاستوار است، لازم است درمان در جهت توقف یا از بین بردن این سه اصل باشد. همچنین با توجه به سیر بیماری و شدت آن در سالهای اولیه، لازم است هرچه سریع تر درمانهای داروئی شروع شود و در حالی كه درمان های داروئی انجام می شود از درمان های غیر داروئی مثل درمان های فیزیكی نیز بهره بگیریم. همكاری و همراهی بیمار و اطرافیان ار نقش بسیار مهمی در مدیریت درمانی بازی میكند. هرچه یك بیمار، بیماری را بهتر بشناسد و نكات لازم در جهت درمان را بهتر رعایت بكند، نتیجه درمانی بهتر خواهد بود.

درمان های داروئی اسکلرودرمی:

درمان داروئی بر اساس زمان شروع بیماری، شدت بیماری، گرفتاری ارگان های حیاتی و نشانه های سرعت پیشرفت بیماری تعیین می شود. از آنجا كه سفتی پوست از علائم مهم بیماری محسوب می شود، بر اساس شدت سفتی پوست داروهای لازم انتخاب می گردد. اگر شدت گرفتاری پوست خفیف باشد، برحسب اینكه بیماری از كی شروع شده باشد و چند سال از گرفتاری پوستی گذشته باشد، رژیم داروئی سبك تر یا سنگین تر انتخاب می شود. آنچه كه بیماران عزیز باید بدانند این است كه داروهای تعیین شده لا اقل مدت ۳ تا ۵ سال باید مصرف بشود. البته در جریان مصرف داروها به عوارض داروها باید توجه داشت. همچنین بر حسب گرفتاری قلب، ریه و دستگاه گوارش داروهای لازم باید مصرف شود. همچنین بر حسب گرفتاری های عروقی و افزایش فشار خون و افزایش فشار شریان ریوی تمهیدات لازم درمانی باید بعمل آید.

درمانهای غیر دارویی اسکلرودرمی:

یكی از مهمترین مسائل و مشكلات بیماران و خانوادهای آنها مسائل روانـی و اجتماعی می باشد كه باعث عدم پاسخگویی به استراتژی درمانی میشـود. لـذا در كنار پزشك درمانكننده یك روانپزشك مجرب و آشنا به بیماری های مزمن و بافت همبند ضرورت دارد. رعایت مسائل بهداشتی در مورد زخمهای دست و دهان از اهمیت ویژه ای ازخوردار است. درمانهای فیزیكی و ورزش های لازم برای سفتی پوست صورت و دهان نیز مفید میباشد.

درمان اسکلرودرمی در طب سنتی:

اصلاح مزاج و تنظیم تغذیه در برنامه درمانی خیلی موثر است.و برای ارائه برنامه درمانی معاینه بیمار توسط یک پزشک با تجربه طب سنتی ضروری است تا با توجه به نوع و وسعت سوء مزاج برنامه درمانی ارائه شود ،پرهیز از مصرف سردیجات و مصرف مواد غذای گرم و پرهیز از مصرف مواد غذایی مضر قدم اول است.انجام حجامت هم یک پای درمان هست.

اقلام و اغذیه مضر و خطرناك:

  • روغن نباتی
  • روغنهای مایع
  • كره‌ی گیاهی و مارگارین
  • نوشابه
  • سس مایونز
  • گوشت گاو و گوساله
  • سوسیس و كالباس
  • پیتزا و همبرگر

پرهیز غذایی در بیماری اسکلرودرمی

گروه اول : اغذیه‌ی فوق‌العاده مضر – (به هیچ وجه مصرف نشود):

  1. روغن نباتی
  2. روغن مایع
  3. كره‌ی گیاهی
  4. نوشابه
  5. گوشت گاو و گوساله
  6. سیگار
  7. سس مایونز
  8. ماكارونی
  9. سوسیس و كالباس
  10. موز
  11. پیتزا و همبرگر
  12. پفك و چیپس

گروه دوم: اغذیه‌ی مضر (حتی المقدور مصرف نشود):

  1. قند و شكر
  2. لبنیات پاستوریزه
  3. گوشت مرغ (ماشینی)
  4. شیرینی قنادیها
  5. آدامس
  6. شكلات و كاكائو
  7. بیسكویتها و آب نباتها
  8. نان فانتزی (باگت)
  9. تخم مرغ (ماشینی)
  10. سركه و آب غوره‌ی شیمیایی (كارخانه‌ای)
  11. آب لیمو و رب شیمیایی (كارخانه‌ای)
  12. بستنی كارخانه‌ای
  13. كشك و آب میوه‌ی شیمیایی (كارخانه‌ای)
  14. كنسرو و كمپوتهای كارخانه‌ای
  15. نان سفید (لواش و بربری و تافتون)
  16. چای پررنگ
  17. برنج

اگر به بیماری اکلرودرمی مبتلا شدید حتما موارد زیر را رعایت کنید:

  • سیگار را ترک کنید. نیکوتین موجود در سیگار، موجب چسبیدن رگ های خونی می شود و عروق خونی باریک می شوند.
  • سوزش سردل (ترش کردن غذا) خود را کنترل کنید. سر موقع غذا بخورید و از خوردن غذا در دیروقت جدا بپرهیزید. از مصرف غذاهایی که باعث سوزش سر دل می شوند، خودداری کنید و از رژیم غذایی‌تان حذف کنید. فورا بعد از غذاخوردن دراز نکشید. اگر مجبور بودید که دراز بکشید، سر خود را بالا بیاورید تا اسید معده وارد مری نشود. مصرف داروهای آنتی‌اسید تحت نظر پزشک نیز مفیدند.
  • فعال باشید. ورزش یکی از راه های مقابله با اسکلرودرمی می باشد. ورزش باعث بهبود گردش خون می شود و سفتی پوست و عضلات را تسکین می دهد و شما را انعطاف پذیر می سازد.
  • از مصرف کافئین خودداری کنید.
  • ماهی های چرب حاوی امگا ۳ می باشند که برای این بیماری مفید می باشد.
  • از غذاهای محتوی فیبر بالا استفاده کنید.
  • از سرما خود را حفظ کنید. صورت، دستان و انگشتان خود را در سرما بپوشانید. حتی اگر درب فریزر را می خواهید باز کنید، دستکش بپوشید.
  • تحقیقات نشان داده است که مصرف روزانه ویتامین D تحت نظر پزشک، در درمان این بیماری مهم است.
  • از ژل ویتامین E تحت نظر پزشک استفاده کنید. این ژل مخصوصا در افراد مبتلا به اسکلرودرمی سیستمیک مهم است. تحقیقات نشان داده است که این ویتامین مانع از ایجاد بافت اضافی می گردد.
سخن آخر:

اگر به بیماری اسکلرودرمی مبتلا شدید حتما به صورت دوره ای تحت نظر پزشک خود باشید و اندام های حیاتی (همانند قلب، ریه و …) خود را چکاپ دوره ای کنید و این بیماری را جدی بگیرید و در مقاله بالا درمان های ذکر شده بصورت عمومی ذکر شده است و برای درمان بیماری خود حتما باید با پزشک متخصص مشورت کنید.

سلامت و تندرست باشید.

 

این مقاله را هم مطالعه کنید : هموفیلی چیست؟ + عوارض بیماری هموفیلی و درمان آن

 

سلامت جم لایف

همچنین ببینید

عفونت گلو, درمان عفونت گلو, عفونت گلو طب سنتی

عفونت گلو را با طب سنتی و گیاهان دارویی در خانه درمان کنید

عفونت گلو می‌توانند ویروسی یا باکتریایی باشد؛ یعنی علت آن ویروس یا باکتری است. عفونت …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

حاصل عبارت زیر را وارد کنید * Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.