هپاتیت B یا هپاتیت ب چیست؟+ پیشگیری و درمان هپاتیت ب ( hepatitis B )

هپاتیت B یا هپاتیت ب چیست؟

هپاتیت B یا هپاتیت ب (Hepatitis B) یک عفونت حاد و جدی کبدی است،که توسط ویروس هپاتیت ب (HBV) بوجود می‌آید. در بعضی از افراد هپاتیت ب مزمن شده و باعث مشکلات کبدی، سرطان کبد و یا سیروز کبدی می‌شود.

ویروس هپاتیت B

این ویروس عامل مولد هپاتیت ب است و جزء ویروس‌های کبدی دارای DNA طبقه‌بندی می‌شود.

HBV از خانواده Hepadenaviridae می‌باشد.

بافت هدف این بیماری و میزبان آن محدود و فقط در کبد، گاهی پانکراس و کلیه انسان و میمون را نیز آلوده می‌کند. این ویروس کوچک، دارای پوشش، دارای DNA دو رشته و حلقوی که قسمتی از آن تک رشته‌ای است ودارای آنزیم ریورز ترانس کرپیتاز (RTase) است که این آنزیم چسبیده به ژنوم ویروس است و دارای فعالیت ریبونوکلئاز است.

این ویروس دارای ۳ نوع آنتی ژن مهم به نام‌های آنتی ژن سطحی، آنتی ژن مرکزی و یک آنتی ژن دیگر است. آنتی ژن سطحی که آنتی ژن استرالیا نامیده می‌شود (بعلت اینکه اولین بار در سرم یک فرد بومی استرالیا که در ظاهر سالم شناسایی شد). از نظر شکل ظاهری دارای دو فرم است: ۱- شکل کروی که فراوانترین نوع این خانواده است. ۲- شکل لوله‌ای یا رشته‌ای. این آنتی ژن در PH کمتر از ۴ به مدت ۶ ساعت پایدار می‌ماند؛ ولی در این PHعفونت زایی هپاتیت B از بین می‌رود. این ویروس به علت داشتن غشا در برابر اتر مقاوم است، PH پایین، حرارت متوسط، یخ زدن و اشعه ماورا بنفش پایدار می‌ماند. DNA ویروس تمایل زیادی برای ادغام شدن با DNA سلول میزبان دارد. نسخه برداری ویروس توسط عوامل نسخه بردار سلول میزبان کنترل می‌شود.

پوشش ویروس هپاتیت B

پوشش ویروس هپاتیت B شامل سه پلی پپتید بصورت همپوشان است که پروتئین‌های اصلی Small (S)، Middle (M) و Large (L) را بوجود می‌آورد و به ترتیب توسط سکانس‌های ژنی S، Pre-S1 و Pre-S2 کدگذاری می‌شوند. پلی پپتید s دارای وزن مولکولی ۲۴ کیلو دالتون و۲۲۶ اسیدآمینه، توسط ناحیهٔ S ژن سطحی ویروس کد گذاری می‌شود و به نام پروتئین اصلی (Major)خوانده می‌شود؛ که شامل دترمینانت‌های ساب تایپیک متداول، (a) و (d/y , w/r) می‌باشد. بر اساس متغیرهای سرولوژیکی بیوشیمیایی و ژنتیکی مشاهده شده در HBsAg جداشده از سویه‌های مختلف HBV، این ویروس به ژنوتایپ‌ها و سروتایپ‌های مختلفی طبقه‌بندی شده است.

این ویروس دارای چندین ساب تایپ اصلی به نام‌های ayr, ayw, adr, adw است؛

که شاخص آنتی ژنیکی a در همگی مشترک بوده و از نظر اپیدمیولوژی در جهت تعیین شیوع عفونت اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین دو شاخص آنتی ژنیکی دیگر مثل “r” یا “w” و “y” یا “d” را نیز شامل می‌گردند. در افرادی که به عفونت HBV آلوده شده‌اند پاسخ ایمنی علیه شاخص a ایجاد می‌شود. . آنتی بادی ایجاد شده علیه شاخص a در مقابل همه ساب تایپ‌های متداول HBV ایمنی می‌دهد.

علاوه بر چهار ساب تایپ اصلی ساب تایپ‌های غیرمعمول HBV نظیر aywr, adwr, adyr, adywr نیز گزارش شده‌اند. ساب تایپ ayw بیشتر در نواحی مدیترانه، خاورمیانه، هند شایع است. ساب تایپ adw در شمال غربی اروپا و آمریکا مشاهده شده است. وساب تایپ‌های دارای شاخص r اکثراً در خاور دور دیده شده است. سروتایپ‌های HBV در تشخیص و بررسی‌های اپیدمیولوژیک حائز اهمیت است.

علایم هپاتیت B

علایم و نشانه‌های هپاتیت ب معمولا ۳ ماه بعد از آلوده شدن به ویروس HBV ظاهر می‌شوند و می‌توانند طیف گسترده ای از علایم را شامل شود.

علایم هپاتیت ب می‌تواند شامل:

• درد شکم
• ادرار تیره
• تب
• درد مفاصل و ماهیچه ها
• کاهش و یا از دست دادن اشتها
• حالت تهوع و استفراق
• خستگی و ضعف
• زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها
• جوش های پوستی

زمانی که هریک از علایم ذکر شده را در خود مشاهده کردید برای انجام آزمایش و دریافت مشاوره به پزشک مراجعه نمایید.

 

راه های انتقال ویروس هپاتیت B

دلیل ابتلا به بیماری هپاتیت ب، ویروس این بیماری بنام HBV یا ویروس هپاتیت ب است.

دلایل معمول انتقال هپاتیت ب به بدن افراد شامل:

1. از مادر الوده به نوزاد (در ایران شایع‌ترین راه است.)
2. از راه تزریق (تزریق خون، اعتیاد تزریقی، حجامت، خالکوبی و…)
3. از راه جنسی (اگر همسر فرد ناقل واکسینه نشده باشد حدود ۵ درصد احتمال انتقال وجود دارد که با تزریق واکسن این احتمال به حدود صفر می‌رسد.)
4. احتمال انتقال این بیماری از طریق استنشاق سرم افرادی که خیلی آلوده هستند وجود دارد.
5. انتقال از راه تزریق خون وفراورده‌های خونی بیمار مبتلا به فرد سالم. امروزه چون قبل از انتقال خون، سالم بودن خون اهداشده از نظر ویروس هپاتیت بررسی می‌شود احتمال ابتلا از این طریق بسیار کاهش یافته است ولی درگذشته بیماران بخصوص بیماران هموفیلی که نیاز به تزریق خون مکرر داشتند اغلب از این راه مبتلا به هپاتیت می‌شدند.

 

روش های پیشگیری بیماری هپاتیت B

روشهای پیشگیری و کنترل وجود دارند که عبارتند از:

•  انجام واکسیناسیون
• کنترل و جدا کردن خونهای آلوده
• تزریق ایمنوگلوبین به نوزدان که از مادر مبتلا متولد شده و افرادی که با بیماران تماس داشته اند.
• عدم مصرف خون کسانی که هرگونه ناراحتی کبدی دارند.
• استفاده از وسایل مانند دستکش هنگام معاینه بیمار و ……..
• حذف سریع وسایل آلوده وضدعفونی وسایل مورد استفاده.
• اجتناب از رفتارهای اجتماعی پر خطر وخطرساز که انتشار ویروس را تسهیل می‌کند.
• هنگام رابطI جنسD از كاندوم استفاده نمائید.

تزریق واکسن ضد ویروس هپایتت B به صورت سه دوز با فواصل صفر، یک‌ماه و ۶ ماه می‌تواند بیش از ۹۵ درصد، مانع از ابتلا به این بیماری شود. شما هم می‌توانید با تلقیح واکسن، از ابتلای خود در برابر این عفونت محافظت کنید.

 

درمان بیماری هپاتیت B

درمان عفونت ویروسی هپاتیت B بستگی به میزان فعال بودن ویروس و میزان در خطر بودن شما برای آسیب‌ كبدی مانند «سیروز» دارد. هپاتیت B حاد معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابد. درمان‌های خانگی برای فروكش كردن علائم آن استفاده می‌شود و سبب جلوگیری از گسترش ویروس می‌گردد. در عفونت مزمن هپاتیت B، درمان شامل بررسی شرایط و بیمار استفاده از داروهای ضد ویروسی جهت جلوگیری از آسیب رساندن به كبد می‌باشد. اگر بیماری به كبد آسیب جدی رسانده باشد، ممكن است جهت درمان پیوند كبد در نظر گرفته شود.

برخی از افراد مبتلا به هپاتیت B حاد دچار استفراغ و از دست دادن شدید آب می‌شوند در این موارد شاید نیاز به بستری در بیمارستان برای دریافت مایعات وریدی باشد.

 

درمان دارویی هپاتیت ب:

برای افراد مبتلا به هپاتیت B حاد استفاده از دارو های ضدویروسی توصیه نمی‌شود.

در هپاتیت B مزمن كه ویروس دارای فعالیت تكثیر شونده بوده و یا روند تخریبی كبد شروع شده باشد این دارو ها توصیه می شوند. در واقع دریافت داروهای ضدویروسی در موارد مزمن هپاتیت B بستگی به حضور آنتی ژن سطحی ویروس هپاتیت B (HBSAg)، مقدار DNA این ویروس و نیز میزان آنزیمهای كبدی در خون دارد.

داروهای ضدویروسی كه مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• اینترفرون‌ها مانند interferon alfa-2b و pegylated interferon alfa -2a.
• مهاركننده آنزیم نوكلئوزید ترانس كریپتاز معكوس (NRTIS) مانند adefovir, lamivudine, and entecavir.
• سنجیدن فوائد درمان در مقابل خطرات آن الزامی است. درمان در ۴۰% موارد هپاتیت B مزمن مفید خواهد بود.

 

درمان جراحی هپاتیت ب :

هپاتیت B كبد را آلوده می‌كند و معمولا نیاز به درمان جراحی ندارد. بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن که مبتلا به آسیب كبدی جدی شه اند است ممكن است نیاز به پیوند كبد داشته باشند. در موارد كمی هپاتیت B حاد سریعاً به سمت نارسائی كبد پیش می‌رود كه هپاتیت برق آسا نامیده می‌شود. در این موارد نیز شاید نیاز به پیوند كبد باشد.

 

مراقبت در منزل برای بیماری هپاتیت B چگونه است؟

كاهش فعالیت:

كاستن از میزان فعالیت و هماهنگ كردن آن با توان خود، نكته‌ای مهّم است.

شما نباید دائماً در بستر استراحت نمائید اما باید به نیاز بدن خود، هنگامی كه خسته می‌شوید توجه نمائید. از رفتن به سركار و مدرسه مگر در صورتیكه حجم كارهایتان در توان شما باشد اجتناب كنید. از ورزش شدید بپرهیزید. بتدریج كه بهتر می‌شوید می‌توانید رفته رفته به فعالیت معمولی خود باز گردید، در صورتیكه سریعاً و بدون توجه به توان خود، فعالیتهای عادی خود را شروع كنید ممكن است مجدداً بیمار شوید.

تغذیه مناسب:

اگر چه ممكن است اشتها نداشته باشید امّا تغذیه مناسب لازم است، اكثر مبتلایان با گذشت روز دچار بدتر شدن حالت تهوع و بی‌اشتهایی می‌شوند. خوردن یك وعده غنی و كامل در صبح و وعده‌های سبك‌تر در ساعات بعدی مفید می‌باشد. پزشكان رژیم غذایی پركالری – پرپروتئین را برای بیماران هپاتیتی توصیه می‌كنند.

جلوگیری از كم آب شدن بدن:

بسیار مهّم است هنگامی كه مبتلا به هپاتیت B هستید مخصوصاً اگر استفراغ می‌‌كنید آب به میزان زیاد بنوشید. اگر تحمل می‌كنید نوشیدن آب گوشت و میوه با توجه به تامین كالری بیشتر برای شما، مفید می‌باشد. بسیاری از نوشیدنیهایی كه ورزشكاران استفاده می‌كنندو در فروشگاهها موجود می‌باشد در صورت استفراغ می توانندمواد معدنی و الكترولیت‌های ازدست رفته را جبران نمایند.

اجتناب از الكل و داروها:

هپاتیت متابولیسم الكل و برخی داروها را مختل می‌كند.

این مواد روند تخریب كبد را تسریع می‌كنند.

اگر داروی تجویز شده توسط پزشك را استفاده می‌كنید ممكن است پزشك مصرف دارو را تا بهبود كامل كبد به تعویق اندازد. به هر حال بدون توصیه پزشك، خودسرانه دارو مصرف نكنید. در مورد تمام داروهای مصرفی خود اعم از تجویز شده، داروهای گیاهی و استامینوفن از پزشك خود سؤال كنید. استامینوفن میتواند باعث تخریب كبد شود.

كنترل خارش بدن:

برخی از افراد مبتلا به هپاتیت، گاهی دچار خارش پوست بدن می‌شوند، كنترل این وضعیت با خنك نگهداشتن پوست، اجتناب از در معرض آفتاب قرار گرفتن، پوشیدن لباسهای نخی و استفاده از برخی داروها مقدور می‌باشد. در صورت تمایل به استفاده از دارو حتماً با پزشك خود مشورت نمائید و دستورات درج شده روی بسته دارو مطالعه كنید و در صورت بروز هر گونه عارضه، مصرف دارو را قطع نمائید.

 

درمان هپاتیت ب با طب سنتی و داروی گیاهی

طول درمان معمولا ۴ الی ۶ ماه میباشد:

۱- سرکه انگبین روزی دو الی سه لیوان (دو واحد عسل + دو واحد عرق نعنا + یک واحد سرکه انگور طبیعی) از این شربت یک سوم لیوان ریخته الباقی را آب ریخته میل شود.

۲- مصرف روزی ۳ قاشق مرباخوری از ترکیب (سه واحد عسل + یک واحد سیاه دانه نیم کوب + نیم واحد سرکه انگور طبیعی)

۳- سه مرحله حجامت هر ماه یکبار (بهتر است حجامتها در ۱۷ یا ۱۹ ماه قمری انجام گردد.)

* توجه : هر سه ماه یکبار تست ویروس شمار بگیرند تا سیر کاهش ویروس را بتوانند مشاهده نمایند.

درمان از منظر ایت الله ضیایی:

اگر هپاتیت پیشرفته ( نوع B ) از نوع ویروسی دارد باید آب و عسل و نعنا و سکنجبین را با هم مخلوط کنند و بخورند. یعنی یک لیوان آب یک قاشق پلو خوری عسل یک قاشق چای خوری پودر نعنا یک قاشق پلو خوری سکنجبین را با هم مخلوط می کنند و می خورند که قوی ترین درمان است برای هپاتیت نوع B که همان نوعی ویروسی است.

 

 

سخن آخر:

هپاتیت B نوعی بیماری عفونی ویروسی در انسان است که ویروس هپاتیت بی (HBV اچ‌بی‌وی), عامل آن است. بیشترین آسیب این بیماری متوجه جگر بیمار است. ویروس این بیماری می‌تواند سبب هر دو حالت حاد و یا مزمن آن شود. ویروس هپاتیت ب یکی از جدی‌ترین انواع هپاتیت را سبب می‌شود. در بسیاری از بیماران در ابتدای آلودگی و عفونت اولیه اثری از نشانه‌های بیماری دیده نمی‌شود. در برخی شروع و توسعهٔ سریع بیماری با استفراغ، زردی پوست، خستگی، ادرار تیره و درد شکم همراه است. این نشانه‌ها اغلب یکی دو هفته ادامه می‌یابند و به ندرت پیش می‌آید که این عفونت اولیه سبب مرگ بیمار شود. آغاز بروز علائم بیماری ممکن است ۳۰ تا ۱۸۰ روز به طول انجامد.

پیشنهاد می شود این مقاله را هم مطالعه کنید: هپاتیت A چیست؟+ پیشگیری و درمان هپاتیت آ ( Hepatitis A )

سلامت جم لایف