دیابت چیست | درمان انواع دیابت و روش های کنترل آن

دیابت بیماری شایعی است و هنگامی رخ می‌دهد که یا پانکراس به‌اندازه کافی انسولین ترشح نمی‌کند یا بدن انسولین تولیدشده را به‌درستی مورداستفاده قرار نمی‌دهد. هنگامی‌که سطح قند خون افزایش می‌یابد، انسولین ترشح می‌شود و بدن را قادر می‌سازد که قند خون را یا مصرف کند یا ذخیره سازد. بدون انسولین، سطح قند خون بالا می‌رود و در طول زمان می‌تواند تخریب جدی ایجاد کند.

 

انواع دیابت

دیابت نوع ۱

در این وضعیت در پانکراس تولید انسولین به‌درستی انجام نمی‌گیرد و بنابراین بیمار باید انسولین تزریق کند. این بیماری در هر سنی می‌تواند رخ دهد ولی اکثراً در کودکان و نوجوانان رخ می‌دهد.

دیابت نوع ۲

این شایع‌ترین شکل دیابت است. دیابت نوع ۲ در بزرگ‌سالان در هر سنی رخ می‌دهد و در افراد چاق شایع‌تر است.

در ابتدا، افراد مبتلابه دیابت نوع ۲ قند خون بالا دارند چون بدن آن‌ها دیگر انسولین را مورداستفاده موثر قرار نمی‌دهد. درنهایت ممکن است پانکراس نتواند انسولین کافی تولید کند و این اختلال بدتر شود. کنترل دیابت نوع ۲ ابتدا با کنترل رژیم غذایی، کاهش وزن و داروهای خوراکی صورت می‌گیرد. اگر این نمایش موفق نباشند یا بیماری شدیدتر شود ممکن است لازم باشد بیماران انسولین تزریق کنند.

دیابت را جدی بگیرید

برای اینکه به بهترین شکل قادر به کنترل دیابت خود باشید، حائز اهمیت است که تصویری ازآنچه در بدنتان روی می‌دهد را مجسم کنید. چکاپ و معاینه منظم نشان می‌دهد که آیا سطح قند خون شما بسیار بالا یا بسیار پایین است و به شما کمک می‌کند تا آنچه برای تحت کنترل درآوردن آن نیاز هست را مشخص کنید.

آزمایش قند خون میزان قند خون را نشان می‌دهد.

دو نوع آزمایش خون وجود دارد:

آزمایش خون بر روی یک انگشت:

می‌توانید خودتان با استفاده از دستگاه سنجش قند خون که در دست نگه‌داشته‌اید، این آزمایش را انجام دهید. این آزمایش تصویری از وضعیت قند خون شمارا در زمان نمونه‌گیری نشان خواهد داد. این فرصت را به شما می‌دهد تا بر اساس ابتلا به قند خون بالا یا پایین عمل کنید.

آزمایش HbA1c:

توسط دکترتان یا پرستار از طریق عمل شما انجام می‌شود و میانگین HbA1c در طی ۸ هفته گذشته می‌باشد. اگر نتیجه تست A1c خوب باشد، می‌توانید احتمال خطر دیابت- و مشکلات مربوط به آن را در زندگی کاهش دهید.

نتیجه تست قند خون می‌تواند به شما کمک کند تا در خصوص خوردن یک اسنک، مصرف انسولین بیشتر یا قدم زدن و پیاده‌روی تصمیم‌گیری کنید. همچنین به شما اخطار می‌دهد که قند خون شما بالا یا پایین است که نیازمند درمان به خصوصی است.

چه زمانی باید میزان قند خون را چک کرد؟

نوع ۱: اگر قند خون خود را در دوره‌های زمانی تست کنید، بسیار مفید خواهد بود. به‌طور مثال، تست قند خون قبل از وعده غذایی و ۵/۱ تا ۲ ساعت پس از وعده غذایی، قند خون بالا را نشان می‌دهد که به دلیل مصرف نوع و مقدار مشخصی از یک غذا افزایش‌یافته است. انجام تستی در ساعت ۳ صبح نشان می‌دهد که آیا شما در نیمه‌شب قند خون پایین دارید یا خیر. توصیه می‌شود که تست قند خون را قبل از وعده غذایی انجام دهید و احتمال پس از آن و همچنین قبل از خواب. در شروع دیابت، قند خون تا حدود نه بار در یک روز اندازه‌گیری می‌شود تا بتوان دوز مصرف انسولین را مشخص کرد.

 نوع ۲: در کل صرف‌نظر از درمان اعمال می‌شود و در موارد شناخته‌شده اخیر و در کنترل تغییرات در درمان، پروفایل روزانه با اندازه‌گیری قبل از وعده غذایی و ۵/۱ ساعت پس از وعده غذایی طی چند روز، می‌تواند اساس مهمی برای انتخاب درمان و تصمیم برای تغییرات باشد. در شرایط حاد مانند عفونت، عمل جراحی، درمان با کورتیزون و در شرایط استرس شدید، حداقل ۴-۳ مرتبه ‌اندازه‌گیری مقدار قند خون در ۲۴ ساعت مورد نیاز است. برای اطالاع شخصی تان، اندازه‌گیری قند خون مرتبط با فعالیت فیزیکی و همچنین قبل از وعده غذایی و ۵/۱ ساعت پس از وعده غذایی، اطلاعات ارزشمندی ارائه می‌دهد.

هر چقدر که بخواهید می‌توانید قند خون خود را اندازه بگیرید، با متخصصین بهداشت مشورت کنید تا بفهمید که چه چیزی برای شما بهترین است.

فواید اندازه گیری قند خون

با اندازه‌گیری قند خون و درک چگونگی واکنش به غذاهای متفاوت، ورزش و شاید مصرف دارو، درنهایت می‌توانید در کنترل قند خون خود بهتر عمل کنید. هر چه بیشتر در مورد سطح قند خون خود بدانید، راحت‌تر می‌توانید به مقادیر مشخص در محدوده مطلوب دست‌یابید و در نتیجه در طولانی مدت احساس خوبی داشته باشید. یادگیری تشخیص قند خون بالا و پایین بسیار اهمیت دارد تا بتوانید سریعاً عمل کنید.

هر چقدر که بخواهید می‌توانید قند خون خود را اندازه بگیرید، با متخصصین بهداشت مشورت کنید تا بفهمید که چه چیزی برای شما بهترین است. با اندازه‌گیری قند خون و درک چگونگی واکنش به غذاهای متفاوت، ورزش و شاید مصرف دارو، درنهایت می‌توانید در کنترل قند خون خود بهتر عمل کنید. هر چه بیشتر در مورد سطح قند خون خود بدانید، راحت‌تر می‌توانید به مقادیر مشخص در محدوده مطلوب دست‌یابید و در نتیجه در طولانی مدت احساس خوبی داشته باشید.

یادگیری تشخیص قند خون بالا و پایین بسیار اهمیت دارد تا بتوانید سریعاً عمل کنید.

عواملی که باعث قند خون بالا می‌شوند:

• دریافت انسولین کمتر- داروی دیابت، یا طبق تجویز، مورداستفاده قرار نگرفته باشد.
• استفاده از داروی دیابت که به طور صحیح در بدن عمل‌نکرده باشد.
• مصرف غذا بیش ازآنچه برای دوز انسولین برنامه‌ریزی شده است.
• ورزش به مقدار بسیار کم یا عدم تحرک.
• استرس بیش از حد.
• دارا بودن عفونت یا دیگر بیماری‌ها.
• قبل از قاعدگی.
• اگر یک پمپ انسولین دارید، ممکن است درون لوله پمپ یک «پیچ‌خوردگی» وجود داشته باشد، یا سوزن پمپ گشاد شده باشد یا دارای «پیچ‌خوردگی» باشد.
• درد (بعضی از افراد مبتلابه دیابت نوع ۲ شرایط دردناک متفاوت دارند)

علایم هشدار دهنده دیابت:

• سردرد
• تاری دید
• خستگی یا ضعف
• حالت تهوع
• دل‌درد
• افزایش تشنگی، نیاز به دفع مکرر ادرار
• پوست خشک و خارش پوست
• زخم‌هایی که دیر خوب می‌شوند
• بدن درد مشابه آنفولانزا

یک یا چند یک از این علائم می‌تواند هشداری برای ابتلا به قند خون بالا باشد. علائم هشداردهنده می‌توانند بسیار نامحسوس باشند و به راحتی می‌توان باور کرد که به دلیل دیگری ایجادشده‌اند؛ بنابراین هیچ یک از علائم را، حتی اگر بسیار نامحسوس بودند، نادیده نگیرید.

تست کتون

 تست کتون (Ketontestet) هشداری از یک وضعیت بسیار جدی به نام دیابت کتواسیدوز (DKA) می‌باشد. کتون ها بسیار سمی هستند و اگر بدن شما این اسید ها را تولید کند، نشانه ای برای این است که به‌اندازه کافی انسولین وجود ندارد که بتواند شکر را برای انرژی بکار بگیرد.

 در عوض، بدن به سوزاندن چربی بدن روی می آورد. اگر متوجه شدید که قند خون شما باال است (بیش از ۱۵۰ mmol) یا اگر احساس ناخوشی داشتید، باید مقدار کتون در ادرار را با یک تست از داروخانه یا با دستگاه سنجش کتون اندازه‌گیری کنید. اگر نتیجه تست مثبت بود، باید برای مشاوره به دکتر یا پرستار مراجعه کنید.

بهترین روش برای فهمیدن اینکه آیا قند خون شما در محدوده مطلوب قرار دارد این است که یک تست قند خون انجام دهید. حائز اهمیت است که سطح قند خون خود را در محدوده مطلوب حفظ کنید. اگر متوجه شدید که قند خون شما بسیار بالا است، با پرسیدن چند سوال از خودتان علت آن را بیابید.

به‌دقت بررسی کنید که آیا موارد زیر صحیح هستند یا خیر:

• آیا انسولین مصرف می‌کنید؟
• آیا با توجه به برنامه مصرف نرمال خود مقدار کافی انسولین/ داروی دیابت مصرف می‌کنید؟
• آیا موردی را در رژیم غذایی خود تغییر داده اید؟
• آیا از میزان ورزش خود کم کرده اید؟
• آیا در مورد مسئله‌ای استرس دارید؟
• آیا عفونت یا بیماری دیگری داشته‌اید؟
• پاسخ دادن به این پرسش‌ها در ذهن تان اهمیت دارد تا بتوانید مانع از قند خون بالا در آینده شوید.
• چگونه از قند خون بالا پیشگیری کنم؟
• انسولین و داروی دیابت خود را، به مقدار تجویزشده مصرف کنید.
• برنامه غذایی خود را به‌دقت دنبال کنید.
• برنامه ورزش خود را دنبال کنید.
• استرس را در زندگی روزمره خود کاهش دهید.
• مطمئن شوید که برای عفونت‌ها و دیگر بیماری‌ها سریعاً درمان می شوید.
• گهگاه تست قند خون انجام دهید.
• کتون را در خون یا ادرار اندازه‌گیری کنید.

سخن آخر:

دیابت یک بیماری خاموش است و شامل دو نوع است اگر به دیابت نوع یک مبتلا هستید که حتما داروها و انسولین خود را به‌وقت استفاده کنید و اگر به دیابت نوع دو مبتلا شده‌اید می‌توانید رژیم غذایی خود را کنترل کنید و مصرف قند را کاهش دهید و از داروهای گیاهی که برای کاهش قند خون مفید هستند استفاده کنید واگر دیابت دارید حتما به متخصص تغذیه مراجعه کرده و به‌دقت قند خون خود را کنترل کنید.