واریس چیست؟ + درمان بیماری واریس و عوارض این بیماری

واریس

واریس به رگهای برجسته و طنابی شکل به رنگ سبز یا همرنگ پوست گفته می شود. تقریبا از هر چهار نفر، یک نفر به بیماری واریس به درجات مختلف در طول زندگی خود گرفتار می شود و بسیاری از افراد از کنار آن به سادگی رد می شوند.

واریس سیاهرگ‌ها که از ریشه لاتین Varix به معنای پیچ خورده گرفته شده، به گشاد شدن سیاهرگ‌ها یا تورّم ورید گفته می‌شود. واریس، شایعترین بیماری عروقی انسان است که حدود ۲۰-۱۰٪ جمعیت را مبتلا می‌کند. سیاهرگ‌های واریسی به صورت رگ‌های دراز، گشادشده و پرپیچ‌وخم و غالباً در سطوح درونی اندام تحتانی دیده می‌شوند. بیشترین میزان شیوع واریس در زنان بین سن ۴۹-۴۰ سالگی برآورد شده‌است. رگهای واریس بزرگ، کاملا ً برجسته و گاهی قابل لمس و متسع و طویل می باشند و گاهی قطر بالاتر از ۴ میلی متر پیدا می کنند.

 

علت ایجاد بیماری واریس

از دلایل ایجاد رگ‌های واریسی در پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سابقه‌ی خانودگی ابتلا به واریس یکی از علت های این بیماری است.

سن :

با بالار فتن سن احتمال ابتلا به واریس بیشتر می شود.

شغل:

آمارها حاکی از بروز بیشتر بیماری واریس در برخی از مشاغل است.

ایستادن در یکجا به صورت ثابت و نشستن طولانی با بروز این بیماری ارتباط مستقیم دارد.

معلمان، داروسازان، پرستاران، مهمانداران، نظامیان که مدت طولانی به صورت ایستاده فعالیت می کنند و مشاغلی همچون آرایشگری، فروشندگی، رانندگی و خیاطی درخطر بالای ابتلا به واریس قرار دارند و به شاغلین این حرفه ها توصیه می شود به صورت ادواری تحت نظر پزشک متخصص بوده و سلامت وریدهای پای خود را چک کنند تا در صورت بروز هر گونه تغییر و مشکل بتوانند در مراحل ابتدایی اقدامات مقتضی را بکار گیرند.

وزن :

چاقی و اضافه وزن از عوامل مستعد کننده واریس است. اضافه وزن باعث فشار مضاعف به عروق پا می شود و در نهایت احتمال ابتلا به واریس افزایش می یابد.

جنسیت و هورمون ها:

زنان بیشتر از مردان به واریس مبتلا می شوند. به نظر می رسد بعضی از هورمونهای زنانه در این خصوص مسئول هستند و همین امر احتمال ابتلا به واریس در دوران بارداری را بیشتر می کند همچنین تغییر در شدت علائم واریس منطبق با دوره های مختلف در سیکل ماهانه خانمها نشانگر ارتباط بین سطح هورمونهای جنسی زنانه و واریس است. مطالعات صورت گرفته حاکی از بروز بیشتر واریس در بین بانوانی است که از قرصهای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند.

بی تحرکی:

وقتی فرد راه نرود و مرتبا یکجا بنشیند مانند آنچه درخانمهای چاق و مسن دیده می شود .احتمال بروز اختلال در سیاهرگها زیاد می شود .

یبوست:

دفع ناراحت و وارد کردن فشار برای دفع ، فشار لگنی را افزایش می دهد و در نهایت باعث انتقال فشار به وریدها و روی دریچه ها و دیواره وریدها می شود .

سیگار:

سیگار در سرخرگها باعث تصلب و تنگی عروق و در سیاه رگها باعث شل شدن دیواره (گشادی) و واریس می شود.

بیماریها :

ابتلا به واریس در بعضی از بیماریها مانند بیماری کم کاری تیروئید بیشتر دیده می شود.

بارداری:

در این دوران تاثیر توام تغییرات هورمونی بر شل شدن دیواره عروق و افزایش فشار وارد بر پاها به دلیل افزایش وزن مادر و از سوی دیگر افزایش حجم خون در گردش باعث ایجاد عروق واریسی در پاها می شود.

لخته خون :

لخته خون در وریدهای پا متعاقب مسافرتهای طولانی مدت در حالت نشسته و یا بستری شدن دراز مدت بدنبال جراحی و مانند آن ایجاد می شود می تواند از علل ایجاد و تشدید واریس باشد.

تصور بر این است که دیواره ورید در بعضی قسمتها ضعیف می شود. سپس این بخش ها گشاد شده و برجسته می شوند. اگر این اتفاق در نزدیکی دریچه رخ دهد، ممکن است دریچه نیز آسیب دیده و جریان خون به عقب بر گردد. در صورت بروز این اتفاق برای یک دریچه، فشار اضافی در ورید ایجاد می گردد که باعث گشادتر شدن بخشهای مختلف و درگیری تعداد بیشتری از دریچه ها می گرد. سپس خون در ورید متسع جمع شده و ان را برجسته می سازد.

 

علایم واریس

اکثر موارد واریس پا با سنگینی و درد مبهم و گنگ در پا همراه است که با ایستادن طولانی مدت واضح تر میشود ، در مراحل اولیه بیماری واریس حتی قبل از دیده شدن رگهای واریسی حس سنگینی و درد پا توسط بیماران بیان می شود هرچند در برخی افراد ، واریس هیچگونه تظاهر بالینی ندارد.وریدهای واریسی بزرگ با ظاهری طنابی شکل یا همچون شاخه های درخت در پوست تظاهر می یابد. علامت درد و سنگینی پا از جمله شکایتهای شایع بیماران مبتلا به واریس هست .

درد و گرفتگی عضلات از علائم واریس است.

در برخی افراد قبل ااز اینکه ظاهر وریدها دستخوش تغییر واضح شود درد و سنگینی در پاها فرد را متاثر می سازد. از دیگر علایم شایع واریس می توان به سندرم پای بیقرار یا همان حرکت مداوم پاها اشاره کرد البته این علامت تنها ناشی از بیماری واریس نیست، گرفتگی عضلات پا در حین خواب، تغییر رنگ مایل به قهوه ای پوست در ناحیه مچ پا ، خارش، ورم پا بخصوص ورم مچ پا و زخمهای پوستی از دیگر علایم واریس هستند. البته لازم به ذکر است که این علایم برای تشخیص قطعی واریس نیاز به بررسی تشخیصی دارند و نمی توان تنها با رویت این علایم به نتیجه قطعی رسید. آنچه مسلم است این علایم به عنوان زنگ خطری برای پیگیری و مراجعه به پزشک جهت تشخیص نهایی هستند تا از عوارض جانبی همچون زخم پا و فلبیت (لخته) پیشگیری شود و اقدامات درمانی مورد نیاز صورت گیرد.

 

عوارض بیماری واریس

دراغلب افراد مبتلا به رگهای واریسی هیچ عارضه ای دیده نمی شود.

در موارد کمی نیز عوارض ایجاد می شود. عوارض ناشی از فشار بالای موجود در وریدهای واریسی است که باعث ایجاد تغییراتی در عروق خونی کوچک نزدیک به پوست می گردد. معمولا بروز عوارض چند سال پس از ظاهر شدن واریس ایجاد می گردد. با این حال نمی توان پیش بینی کرد که چه کسانی دچار عوارض می شوند. اندازه وریدهای قابل مشاهده هیچ ارتباطی با بروز عوارض نیز ندارد. عوارض احتمالی عبارتند از:

• زخم واریسی: زخم‌های به شدت دردناک ممکن است در نزدیکی رگ‌های واریسی بویژه در نزدیک مچ پا ایجاد شوند.
• لخته شدن خون: گاهی اوقات رگ‌های موجود در عمق پا بزرگ می‌شوند. در این موارد ممکن است پا به مقدار قابل ملاحظه‌ای متورم شود.
• خونریزی: گاهی اوقات رگ‌های بسیار نزدیک به پوست ممکن است از هم گسیخته شوند. این امر معمولاً تنها موجب خونریزی جزئی می‌گردد.
• التهاب ورید (ترومبوفلبیت)
• تورم کف و قسمت تحتانی پا.
• تغییرات پوستی در طول رگهای برجسته.
• تغییرات احتمالی پوست عبارتند از: بی رنگ شدن پوست، اگزما، زخم های پوستی، سفت و سخت شدن لایه چربی زیر پوست که باعث کلفت شدن پوست در بعضی نواحی و قرمزی پوست می گردد.

 

تشخیص بیماری واریس

تشخیص این بیماری توسط متخصص انجام می‌شود و شامل موارد زیر می‌باشد:

سونوگرافی داپلر:

در این آزمایش از اسکن سونوگرافی برای تهیه اطلاعاتی از جهت جریان خون در رگ‌ها استفاده می‌شود. سونوگرافی داپلر را همچنین می‌توان برای کنترل لخته‌های خونی یا انسداد رگ‌ها استفاده کرد.

سونوگرافی داپلکس رنگی:

یک اسکن سونوگرافی دوپلکس رنگی، تصاویری رنگی از ساختار رگ‌ها تهیه می‌کند. این امر به متخصص اجازه می‌دهد تا اختلالات موجود در رگ‌ها تشخیص داده شوند. این آزمایش همچنین سرعت جریان خون را اندازه‌گیری کند.

فتوپلتیسموگرافی

فتوپلاتیسموگرافی تکنیکی است که تغییرات در حجم اندام بدن را اندازه می‌گیرد.

ونوگرافی

روش ونوگرافی شامل تزریق یک محلول حاجب به رگ و سپس تصویربرداری با اشعه ایکس برای مشاهده فرایند رفلکس وریدی است.

سی‌تی‌اسکن و ام آر آی

سی‌تی‌اسکن و ام آر آی به شناسایی واریس کمک می‌کنند زیرا در تشخیص ترومبوز وریدی عمقی موثر هستند.

سونوگرافی داخل عروقی

این روش یک تکنولوژی جدید است که در آن یک پروب سونوگرافی کوچک از طریق انتهای کاتتر به داخل رگ وارد می‌شود تا بتوان رگ‌هایی که تنگ شده یا تحت فشار گرفته‌اند را مشاهده کرد.

درمان بیماری واریس

برای درمان این بیماری روش های زیادی وجود دارد که در ادامه چندین روش را ذکر میکنیم.

درمان با لیزر

متخصصین از تکنولوژی جدیدی در درمان لیزری برای درمان رگ‌های واریسی و عنکبوتی کوچک‌تر استفاده می‌کنند.

لیزر با فرستادن پروتوهای قوی نور به رگ عمل می‌کند و موجب می‌شود که رگ به آرامی محو و ناپدید گردد.

به وسيله ليزر نه تنها مي توان رگهاي واريس دردناک را تا حد زيادي بهبود بخشيد ، بلکه مي توان اين رگهاي باريک و ضعيف را دوباره به حالت اوليه بازگرداند. ميليون ها نفر از مبتلايان به واريس از گره هاي قرمز و دردناک در ناحيه پاها رنج مي برند، اين افراد امروزه مي توانند اميدوار باشند که از طريق ليزردرماني رگهاي واريسي و حتي رگهاي مستعد ابتلا به واريس ، درمان خواهند شد.

اسکلروتراپی

در روش اسکلروتراپی، پزشک محلولی را به رگ‌های کوچک و متوسط تزریق می‌کند که موجب زخم و بسته شدن رگ‌ها می‌گردد. چند هفته پس از درمان واریس، این رنگ‌ها باید ناپدید شوند. با اینکه ممکن است یک رگ به بیش از یک تزریق نیاز داشته باشد، اما اسکلروتراپی در صورت انجام صحیح بسیار موثر خواهد بود.

درمان‌های جراحی

چند روش درمانی جراحی برای بیماری واریس پیشرفته وجود دارد که عبارتند از:

1. برداشتن ورید: این روش شامل بستن رگ پیش از رسیدن به یک رگ عمقی و برداشتن رگ از طریق برش‌های کوچک می‌باشد.
2. فلبکتومی: پزشک رگ‌های واریسی کوچک را از طریق چند سوراخ پوستی بسیار ریز برمی‌دارد.
3. جراحی اندوسکوپی رگ: به این عمل تنها در موارد پیشرفته که زخم‌های واریسی بوجود آمده باشد و سایر روش‌ها موفقیت‌آمیز نباشند، نیاز پیدا می‌شود.

جوراب سفت و مخصوص واریس

اگر واریس پای شما روز به روز بدتر می شود، از جوراب های مخصوص واریس استفاده کنید.

این جوراب ها را می توانید از داروخانه و یا مراکز فروش لوازم پزشکی تهیه کنید.
قبل از خرید جوراب مخصوص واریس، درباره اندازه و میزان فشردگی جوراب که مناسب شرایط شما باشد، با پزشک خود یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

ورزش

ورزش می‌تواند در کاهش رگ‌های واریسی موثر باشد. این ورزش‌ها باید تحت نظارت یک متخصص انجام شوند.

 

درمان واریس با طب سنتی و گیاهان دارویی:

طب سنتی و داروهای خانگی می‌توانند در درمان واریس مفید باشند. مصرف موارد زیر به کاهش رگ‌های واریسی کمک می‌کنند:

• سرکه سیب
• روغن زیتون
• فلفل هندی
• سیر
• جعفری

مصرف مرکبات

مركبات به ویژه پرتقال و گریپ فروت همچنین شاتوت، توت فرنگی، فلفل دلمه ای و انواع سبزیجات دارای برگ سبز تامین كننده ویتامین C هستند.

این ویتامین برای حفظ استحكام كلاژن ضروری است.

كلاژن ماده‌ای است كه به حفاظت از دیواره رگ‌ها كمك می كند.

فقدان ویتامین C در رژیم غذایی منجر به پارگی وریدهای كوچك و بدتر شدن واریس وریدها می‌شود.

عصاره شاتوت

مصرف عصاره شاتوت در افراد دچار واریس سبب كاهش نشت دیواره نازك رگ‌های خونی می‌شود.

این عصاره دارای آنتی اكسیدان‌هایی به نام آنتوسیانین است.

آنتوسیانین‌ به بهبود بافت پیوندی آسیب دیده كمك می‌كند.

مصرف میوه شاتوت نیز اثر مشابهی در رفع این مشكل دارد.

مصرف مغزها

مغزها، دانه ها و ماهی های روغنی حاوی اسید های چرب ضروری هستند كه مصرف مقداری از این غذاها به طور روزانه برای كمك به استحكام دیواره وریدها ضروری است.

رژیم غذایی مخصوص بیماری واریس:

كره، مارگارین، روغن‌ها، كیك، شیرینی، شكلات، پای و بیسكویت سرشار از چربی بوده و تامین كننده مقدار زیادی انرژی هستند كه احتمال افزایش وزن و واریس وریدی را افزایش می‌دهند.

هر غذایی كه به طور تجربی سبب بروز یبوست می‌شود، باید به میزان كمتر یا به طور تركیبی همراه با غذاهای ملین مصرف شود.مهم ترین مواد غذایی ملین شامل آلو ، انجیر و زرشك است.

چند نكته:
كاهش وزن اضافی برای افرادی كه اضافه وزن دارند، ضروری است.

افزایش فشار وارده به رگ‌ها در نتیجه حمل چربی اضافی بدن، با افزایش خطر واریس مرتبط است.

ورزش منظم به سوزاندن انرژی اضافی و همچنین درمان واریس كمك می‌كند.

 

سخن آخر:

وریدها مسئول بازگردانیدن خون بدون اکسیژن (خون تیره رنگ) از اندامها به قلب هستند. در دیواره داخلی وریدها دریچه های یک طرفه به نام دریچه لانه کبوتری وجود دارد که در رگهای سالم خون را فقط به سمت قلب هدایت می کنند و عملکرد اصلی آنها پیشگیرى از بازگشت خون به سمت پاهاست. اگر دیواره ورید ها خاصیت ارتجاعی خود را ازدست بدهد و این دریچه ها کار خود را به خوبى انجام ندهند، خون به عقب بازمی گردد و در وریدها تجمع می یابد و در نهایت سبب تورم آنها مى شود. واریس هنگامی ‌رخ می‌دهد که این دریچه‌ها دچار نارسایی شده باشند و رگهای واریسی به صورت برآمده و گره گره در زیر سطح پوست پدیدار مــــــی شوند.درمان این بیماری را جدی بگیرید.

این مطلب را هم مطالعه کنید : بهترین فعالیت ها برای کاهش وزن و تناسب اندام و لاغری

 

جم لایف